Sản xuất nông nghiệp là lĩnh vực sản xuất có sớm nhất của loài người và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của thiên nhiên, đặc biệt là ảnh hưởng của thời tiết, khí hậu. Để sản xuất có được kết quả con người buộc phải quan sát, ghi chép, phân tích diễn biến và ảnh hưởng của các hiện tượng thời tiết, khí hậu đối với các loại cây và những con vật mà mình nuôi trồng. Trong quá trình lâu dài như vậy dần dần con người đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm về các hiện tượng thời tiết, dự đoán thời tiết, tác động của thời tiết đến đối tượng sản xuất của mình và tìm ra các biện pháp bảo vệ mùa màng. Những kinh nghiệm về thời tiết, khí hậu như vậy thường được lưu truyền dưới dạng những câu ca dao, tục ngữ cho dễ nhớ, dễ thuộc. Mặc dù những kinh nghiệm như vậy còn rất cổ sơ và còn nhiều sai lầm do ảnh hưởng của tôn giáo nhưng có thể coi những kinh nghiệm, những nhận xét như vậy là những kiến thức ban đầu về khí tượng nông nghiệp.
Ở Việt Nam ngay từ xa xưa nhân dân đã hiểu rõ tầm qua trọng của thời tiết, khí hậu đối với SXNN, người ta đã đúc kết " nhất thì, nhì thục" hoặc " lạy trời mưa nắng thuận hoà, để cho chiêm tốt mùa tươi em mừng" v.v... Từ rất sớm người ta đã hiểu rõ mối quan hệ giữa thời tiết, khí hậu với trồng trọt và họ đã sơ bộ phân chia các vùng trồng trọt và có những nhận xét đại loại như "nơi này thích hợp với trồng trọt, chăn nuôi, nơi kia lam sơn chướng khí" hoặc " chưởng ư bạ" nghĩa là gia sức lớn nhanh vào mùa hạ v.v...
Từ thế kỷ XIII, trong Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo đã có những ghi chép và nhận định về tình hình khí hậu, địa lý. Tác phẩm Dư địa chí của Nguyễn Trãi (thế kỷ XV) đã mô tả chi tiết điều kiện địa lý, khí hậu, nhân văn ở nhiều địa phương trong cả nước như Thăng Long, Phố hiến, Thiên Trường... Nhiều tài liệu còn lưu giữ lại của các nhà bác học như Lê Quí Đôn, Ngô Thời Sỹ, Nguyễn Nghiễm... đã cho thấy trước đây việc quan sát khí hậu và thời tiết, đặc biệt là vấn đề nông lịch và mùa vụ đã được chú ý rất nhiều. Đặc biệt là 2 cuốn “ Việt sử thông giám cương mục” và “Lịch triều hiến chương loại chí” đã ghi chép về khí hậu, thiên tai và hiện tượng thời tiết đặc biệt. Thế kỷ XVIII Hải Thượng Lãn Ông đã có sáng kiến lập mạng lưới quan sát khí hậu và nghiên cứu ảnh hưởng của khí hậu tới sinh lý, bệnh lý. Các tài liệu đó cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị. Việc khảo sát khí hậu ở Việt Nam đã được tiến hành từ trên một trăm năm nay bằng các máy đo đạc định lượng. Việc lập ra các trạm khí tượng đầu tiên do người Pháp tiến hành ở những nơi có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhằm mục đích khai thác thuộc địa. Phần lớn các trạm khí tượng đến nay đã có dãy số liệu quan trắc trên 60 năm.
Mặc dù những kiến thức ban đầu về khí tượng nông nghiệp được hình thành từ rất sớm, nhưng khí tượng nông nghiệp trở thành một khoa học thực sự chỉ từ thế kỷ 20. Ngành khí tượng nông nghiệp thế giới chính thức được thành lập từ năm 1921. Hiện nay mạng lưới nghiên cứu KTNN được phát triển rộng khắp ở các châu lục. Hội thảo về khoa học khí tượng nông nghiệp được tổ chức ở nhiều nước. Nhiều kết quả nghiên cứu KTNN dược vận dụng vào trong sản xuất và mang lại nhiều hiệu quả góp phần giải quyết nhu cầu lương thực, thực phẩm cho nhiều nước. Ở vùng Đông Nam Á các kết quả nghiên cứu về thời vụ và sử dụng cây trồng chịu hạn cho các địa bàn đủ nước và thiếu nước ở Thái Lan, Malaixia, Philippin... đã góp phần tăng năng suất cây trồng và giữ vững an ninh lương thực cho vùng này.
Từ thế kỷ XIII, trong Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo đã có những ghi chép và nhận định về tình hình khí hậu, địa lý. Tác phẩm Dư địa chí của Nguyễn Trãi (thế kỷ XV) đã mô tả chi tiết điều kiện địa lý, khí hậu, nhân văn ở nhiều địa phương trong cả nước như Thăng Long, Phố hiến, Thiên Trường... Nhiều tài liệu còn lưu giữ lại của các nhà bác học như Lê Quí Đôn, Ngô Thời Sỹ, Nguyễn Nghiễm... đã cho thấy trước đây việc quan sát khí hậu và thời tiết, đặc biệt là vấn đề nông lịch và mùa vụ đã được chú ý rất nhiều. Đặc biệt là 2 cuốn “ Việt sử thông giám cương mục” và “Lịch triều hiến chương loại chí” đã ghi chép về khí hậu, thiên tai và hiện tượng thời tiết đặc biệt. Thế kỷ XVIII Hải Thượng Lãn Ông đã có sáng kiến lập mạng lưới quan sát khí hậu và nghiên cứu ảnh hưởng của khí hậu tới sinh lý, bệnh lý. Các tài liệu đó cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị. Việc khảo sát khí hậu ở Việt Nam đã được tiến hành từ trên một trăm năm nay bằng các máy đo đạc định lượng. Việc lập ra các trạm khí tượng đầu tiên do người Pháp tiến hành ở những nơi có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhằm mục đích khai thác thuộc địa. Phần lớn các trạm khí tượng đến nay đã có dãy số liệu quan trắc trên 60 năm.
Mặc dù những kiến thức ban đầu về khí tượng nông nghiệp được hình thành từ rất sớm, nhưng khí tượng nông nghiệp trở thành một khoa học thực sự chỉ từ thế kỷ 20. Ngành khí tượng nông nghiệp thế giới chính thức được thành lập từ năm 1921. Hiện nay mạng lưới nghiên cứu KTNN được phát triển rộng khắp ở các châu lục. Hội thảo về khoa học khí tượng nông nghiệp được tổ chức ở nhiều nước. Nhiều kết quả nghiên cứu KTNN dược vận dụng vào trong sản xuất và mang lại nhiều hiệu quả góp phần giải quyết nhu cầu lương thực, thực phẩm cho nhiều nước. Ở vùng Đông Nam Á các kết quả nghiên cứu về thời vụ và sử dụng cây trồng chịu hạn cho các địa bàn đủ nước và thiếu nước ở Thái Lan, Malaixia, Philippin... đã góp phần tăng năng suất cây trồng và giữ vững an ninh lương thực cho vùng này.
Ở Việt Nam công tác nghiên cứu KTNN đạt được một số thành tựu chính như "Phân vùng khí hậu nông nghiệp Việt Nam, đánh giá điều kiện KTNN đối với sinh trưởng, phát triển và hình thành năng suất lúa đông xuân, lúa mùa, đậu phụng, chè", "Điều kiện khí tượng nông nghiệp đối với một số cây trồng chính ở Bắc bộ, Nam bộ và Trung bộ", "Phân vùng khí hậu nông nghiệp Nam bộ phục vụ SXNN", "Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp Việt Nam'", ""Nghiên cứu diễn biến thiên tai và chuyển đổi cơ cấu cây trồng"", ""Đánh giá mức độ sử dụng tài nguyên khí hậu nông nghiệp hiện nay của đất nước để có chiến lược khai thác..."".
[EBOOK] GIÁO TRÌNH KHÍ TƯỢNG NÔNG NGHIỆP
Quý bạn đọc có thể tải ebook trên về TẠI ĐÂY.
Từ khoá: ebook, giáo trình, khí tượng nông nghiệp, giáo trình khí tượng nông nghiệp, khí tượng thuỷ văn, thời tiết, khí hậu, phân vùng khí hậu nông nghiệp, nghiên cứu khí hậu nông nghiệp, biến đổi khí hậu, tài nguyên môi trường
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
levantaihg@gmail.com