Tục ngữ có câu: "
Trời sinh voi sinh cỏ", theo nghĩa đen, trời sinh ra con voi mỗi ngày ăn cả trăm ký cỏ mới chặt dạ, nhưng trời cũng sinh ra vô số cỏ cho voi ăn để khỏi chết đói.
Theo quan niệm đó mà hiểu thì cỏ là thứ không bao giờ thiếu hụt trên cõi đời nầy, trâu bò dù nuôi với số lượng nhiều cũng không sao ăn hết cỏ có sẵn trong tự nhiên được. Điều nầy đúng, nhưng đúng với thời xa xưa, khi dân số chưa bùng nổ, khi còn cảnh đất rộng người thưa...
Nói đến cỏ mọc hoang thì như mọi người đều biết, ở đâu có đất hoang hóa là ở đó có cỏ dại mọc đầy. Cỏ là kẻ thù không đội trời chung đối với những ai chuyên sống với nghề trồng trọt, vì thấy đâu trừ khử đấy nhưng không sao tuyệt giống được.
Đất trồng mà bị cỏ dại xâm lấn thì cây cối còi cọc, sinh trưởng kém, phát triển chậm, vì chất dinh dưỡng trong đất thay vì dành nuôi cây thì bị cỏ dại chia sớt phần lớn rồi.
Vì vậy, muốn trồng cây tốt thì nhất thiết phải bài trừ cỏ dại. Dù đã có kinh nghiệm "nhổ cỏ phải nhổ tận gốc" nhưng những "vị khách không mời mà đến" nầy cứ như ở dưới đất nẻ chui lên, năng trừ thì bớt, chứ khó lòng trừ tuyệt được! Mà đất đã bị cỏ dại mọc nhiều năm thì dù đó là "thượng đẳng điền" cũng coi như đất hoang, không còn màu mỡ nữa. Muốn trồng trọt cây trái, hoa màu ta phải tốn công sức và tiền của để cải tạo lại đất, thật vô cùng tốn kém.
Cỏ hoang, còn gọi là cỏ tự nhiên dùng nuôi trâu bò, dê cừu rất tốt.
Nước ta trước đây, tỉnh thành nào từ Nam chí Bắc lại không có những cánh đồng cỏ bạt ngàn, nhất là các vùng đồi núi, các tỉnh thuộc duyên hải miền Trung, như vùng Bình Thuận chẳng hạn, có nơi thả được hàng trăm hàng ngàn trâu bò, dê cừu ăn suốt từ tháng nầy sang tháng khác, cả mùa nắng lẫn mùa mưa...
Đúng ra cách chăn nuôi bò đàn của đa số người mình tuy mục đích là để sinh sản bê con và vỗ béo bán thịt, nhưng cách nuôi lại không khoa học. Thú nuôi cứ sáng là lùa hết ra đồng, chiều tối lại lùa về chuồng, bò no bò đói mặc bò, chủ nuôi không cần quan tâm đến. Mùa mưa cỏ non mọc tràn đống, bò có thể ăn no, nhưng những tháng hạn đồng khô cỏ cháy, thì làm sao bò ăn no đủ được? Thế là con nào cũng trơ xương lòi da vì thiếu thức ăn xanh để sống.
Chăn nuôi bò đàn mà chỉ biết trông cậy vào đồng cỏ tự nhiên thì mỗi năm bò chỉ béo tốt được mấy tháng mưa mà thôi.
Đồng cỏ tự nhiên tuy có rộng, nhưng do không có bàn tay con người chăm lo tưới bón nên sản lượng của cỏ chẳng được bao nhiêu. Sản lượng đã kém mà chất lượng lại không cao nên trên diện tích một mẫu cỏ chỉ nuôi sống được vài ba con bò trong mùa mưa, còn trong mùa nắng tình hình lại càng thảm hại!
Nuôi bò mà thiếu cỏ, quả là nỗi trăn trở lớn, nếu không muốn nói đó là bài toán nan giải từ trước đến nay đối với những ai chuyên sống với nghề chăn nuôi gia súc lớn.
Trồng cỏ? Điều nầy trước đây không ai nghĩ đến! Và cũng chẳng ai biết cách trồng cỏ ra sao, nhất là các giống cỏ cao sản! Hơn nữa, ngày xưa, nói đến chuyện trồng cỏ chắc sẽ bị nhiều người chế giễu, vì là chuyện dễ dị ứng do người đời vốn coi cỏ là kẻ thù "truyền kiếp" của mình.
Khổ nỗi ngành chăn nuôi trâu bò là hằng năm cứ trên đà chăn nuôi với số lượng phát triển, nhưng diện tích các cánh đồng cỏ tự nhiên ở nhiều nơi lại có chiều hướng càng ngày càng bị thu hẹp dần lại. Lẽ dễ hiểu là do dân số tăng nên ở đâu cũng lâm vào cảnh đất hẹp người đông. Đã thế, nước ta đang trên đà đô thị hóa, nơi nơi nhà ở chen chúc mọc lên, một tấc đất ngày nay đúng nghĩa là một tấc vàng, nên những nơi trước đây đất bỏ không cho cỏ mọc nay đã sừng sững những ngôi nhà khang trang.
Như vậy, để chủ động nguồn cỏ phục vụ chăn nuôi, cả mùa mưa lẫn mùa nắng, thiết nghĩ ta nên phát động phong trào "TRỒNG CỎ NUÔI BÒ", như vậy mới không lệ thuộc vào nguồn cỏ tự nhiên như trước. Có tự trồng cỏ ta mới có đủ số lượng cỏ để phát triển mạnh ngành chăn nuôi trâu bò của mình. Tất nhiên nhu cầu bao nhiêu thì diện tích trồng tương ứng bấy nhiêu.
Đây là phương cách tốt nhất để đáp ứng được bài toán nan giải cho những ai hành nghề chăn nuôi trâu bò với số lượng bầy đàn lớn ở nước ta, nhất là chăn nuôi trâu bò sữa.
Với bò thịt mỗi ngày chỉ cần trên dưới ba chục ký cỏ để ăn no là được, nhưng với bò sữa không những chỉ có nhu cầu có cỏ để ăn no (thường thì 40 ký hơn) mà cỏ còn phải có chất lượng thì sữa mới tốt. Vì vậy, lo cỏ cho bò sữa ăn là chuyện nhà chăn nuôi nào cũng đặc biệt quan tâm.
Trồng cỏ mà chúng ta muốn nói ở đây là trồng các giống cỏ cao sản, sao cho mỗi mẫu đất trồng có thể cung ứng được đủ lượng thức ăn cho vài chục con bò, chứ không phải chỉ một đôi con! Như vậy chúng ta bớt được diện tích dất trồng mà sản lượng thu hoạch lại cao hơn hàng chục lần so với đồng cỏ hoang.
Trồng cỏ cao sản là việc mà nhiều nước trên thế giới đã áp dụng hàng trăm năm nay, trong đó có nhiều nước vùng Đông Nam Á gần gũi với ta. Nhờ đó mà ngành chăn nuôi gia súc lớn tại các nước nầy mới có cơ hội tốt để phát triển mạnh.
Tại nước ta, việc trồng cỏ cao sản cũng không phải là việc mới mẻ gì. Trước đây khoảng bốn năm mươi năm, một số giống cỏ cao sản đã được nhập về trồng thử nghiệm tại các Trung tâm thực nghiệm chăn nuôi ở Sài Gòn, Bình Dương... đã đem lại kết quả tốt. Đã có nhiều hộ chăn nuôi xin giống về trồng, nhưng tiếc là phong trào không lan rộng trong dân chúng, do họ không được cung cấp đầy đủ những thông tin cần thiết về kỹ thuật trồng. Vì nông dân nước nào cũng vậy, khi trồng một giống cây gì mới, họ phải nắm bắt được những thông tin đầy đủ về giống tốt, về kỹ thuật canh tác như đất đai, khí hậu, cách tưới bón ra sao, chứ mới hiểu qua phần lý thuyết sơ sơ thì... không mấy ai dám thử nghiệm!
Cỏ cao sản hiện có rất nhiều giống, có giống chịu được khí hậu lạnh, có giống thích nghi được khí hậu nóng, có giống chỉ trồng trên đất cao, nhưng có giống lại chịu được ngập úng trong khoảng thời gian nhất định nào đó... Và hiện nay, các nhà thực vật học tài ba trên thế giới đang lai tạo ra những giống cỏ có năng suất vừa cao vừa có khả năng thích nghi được với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau.
Ở trong tập sách nầy chúng tôi xin đơn cử một số giống cỏ tốt đã và đang được trồng tại nước ta trong mấy chục năm qua. Những giống cỏ nầy vừa cho năng suất cao vừa hợp với thổ nhưỡng nước ta. Còn phương pháp trồng cỏ cao sản, xin thưa, rất giản dị ai ai cũng có thể trồng được...
[EBOOK] KỸ THUẬT TRỒNG CỎ CAO SẢN NGUỒN THỨC ĂN CHO TRÂU BÒ, VIỆT CHƯƠNG VÀ NGUYỄN VIỆT THÁI, NXB HẢI PHÒNG
Quý bạn đọc có thể tải ebook trên về TẠI ĐÂY.
Từ khóa: ebook, giáo trình, kỹ thuật trồng cỏ cao sản, kỹ thuật trồng các giống cỏ cao sản, kỹ thuật trồng cây thức ăn gia súc, kỹ thuật trồng cỏ làm thức ăn cho trâu bò, đồng cỏ, kỹ thuật đồng cỏ, cỏ cao sản làm thức ăn gia súc
